MAXAA KU OGAYSIIYAY ALSHABAABKA IL MA ARAGTIDA AH?—MAQAAL.

AFEEF:-Dhammaan Maqaalada Ku soo baxa Boggan waxa ay ka tarjumayaan oo kali ah aragtida gaar ahaaneed ee Qoraaga ku saxiixan,mana jiro haba yaraatee wax xidhiidh ah oo kala dhaxeeyn karo siyaasadda guud ee Shabakadda  Warbaahinta Feer-feer Media Network(FMN).

---

MAXAA KU OGAYSIIYAY ALSHABAABKA IL MA ARAGTIDA AH?—MAQAAL.W/Q:-Cabdirisaaq Macalin Cilmi.

 

Marka ugu horeysa ee aad maqashid erayga "Alshabaab" waxaa laga yaabaa in judhiiba maankaada uu qalow kusoo dhaho hal Muuqaal oo muujinaya Nimman hubaysan oo howdka ku jira,hammigoodana yahay in ay adduunka oo idil xukunkiisa la wareegaan,islamarkaana heegan u ah  halaagidda cid walba oo ay u arkaan in ay ka hor immaanayso Mabaadii'da aas-aasiga ah ee ay iyagu aaminsan yihiin amaba aan ku aragti ahayn.

Sawirkaas midka ah ee ku hor immaanaya waxaad ka dhex arki kartaa Dhalinyaro xammaasadeysan, qaarkoodna aan fahan fiican oo ku filan ka haysan Shareecadda Islaamka oo u arka xalka kali ah ee Islaamku ku faafi karo inuu yahay midka ay iyagu hayaan.Waxii kasoo hadhayna ay yihiin gaalo iyo gaalo raacyo mudan in lagu jihaado amaba Mucaarad hubaysan oo kasoo horjeeda gebi ahaanba Nidaamka dawladnimo ee dunidan ka jira.

Waxaa kale oo maqalka magaca Alshabaab ku xasuusinayaa Qarax ama dagaal qasaaro badan geystay oo ay qaaday koox aad uqalabaysan si weyna loo soo qorsheeyay,oo ay dad badani ku qudh baxeen,kuwii weerarka qaadayna  aan lasoo qaban iyo mid kale oo laga cabsi qabo in ay soo agaasimmaan.

Laakiin intaas un ma ahan Alshabaabku oo waa ay ka guda weyn yihiin,ka gedisan yihiin oo ka galaan-gal badanyihiin.Si guud marka loo eegana;Alshabaabnimadu waa feker ay siyaalo kala duduwan u aaminsanyihin Dad aad ufara badan oo dunidan dacaladeeda ku kala baahsan,islamarkaana aan ku ekeyn inta duurka ku jirta,ee Afka duuban dabkana sidata.Alshabaabku ;Kuwaa la wada garanayo ee la aqoonsanyahay un ma ahee ;Waxaa jira nooc ka tiro iyo tayaba badan,halistoodu aan hadal lagusoo koobi karin.Waana qolada aan maqaalkan kooban ku iftiiminayo ee aan ugu magac daray",Alshabaabka il ma aragtida ah".

 

Haddaba,Maxay yihiin Alshabaabka aan la aqoon amaba il-ma aragtida ah?Adigase Maxaa ku ogaysiiyay?

 

 

Alshabaabka aan la aqoon ama ilma aragtida ah ee ay adagtahay in ay dadka caadiga ahi ogaadaan ma ahan kuwa meel dheer aan uraadinnaynno amaba astaamo gooni u ah oo dadka kale lagaga baadici karo leh.Se waa qeyb inaga mid ah,nagu milan,noo dhaw oo aan naga dheereyn ,na dhawranaya oo dhaq-dhaqaaqeena oo dhan la socda.Dal iyo Dibad ba waa ay joogaan.Waa ay wajiyo badanyihiin oo waqtiga iyo waayaha isla bed-bedelaan.Waxa ay ka mid yihiin;Ciidamada Dawladda, Shaqaalaha Rayidka ah,Culimmada,War-fidiyeenada,Bareyaasha, Ardayda, Ganacsatada,Gaadiidleyda ,Xirfadlayaasha Caafimaadka, Xoogsatada iyo Xammaaliga.

 

 

Waa cududda ugu weyn ee ay Alshabaab ku howlgasho kuna tashato oo ku taagantahay.Waxa ay uqaabilsan yihiin soo aruurinta dhaqaalaha ,Soo xuuraaminta Xogta,Soo xero gelinta taageerayaasha iyo soo wiideynta dadka iyo deegaanada lagu duulayo amaba iyaga looga soo duuli karo.Waxa ay ufududeeyaan howl-galadooda,Waxa ay wax ka dejiyaan oo talo iyo tusaalena ku biiriyaan qorshayaasha lagu shaqaynayo iyo qarashaadka ku baxayo.

 

 

Qaarkood waa qaadiyayaal dadka wax ukala xukumma,haa waa garsoorayaal loo gar dhigto oo lagu go'o.Dadka ayay wax ukala qaadaan iyaga oo adeegsanaya Isgaadhsiin ayna ciddi la ogayn oo iyaga ugaar ah,Maadaama ay shirkadaha isgaadhsiinta unugyo ku dhex leeyihiin.Badhkood baa dulaaliin ah oo bulashada wax ukala iibiya.In baa kaariyayaal ah oo la socda Magaalada waxa ka baxaya iyo waxa soo galayaba.Kuwa kale waa kalluumaysato halka tiro aan xadidnayna ay dhuxusha iyo dadka dhoofiyaan oo ay mukhalasiin amaba magafe yaal yihiin.

 

 

Kuwa maanta duurka ku jira;berri bay magaalada immaani oo ilma aragto noqon ileen ciddina ma aqoonsan karto oo afka ayaa uduubnaa intii ay dibadda ka dagaalamayeen.Dadkoodaa unbay dhinac ka raaci, dan kasta oo ay doonaana waa ay fushaynayaan iyagoon wax wal wal ah qabin ileen lamaba yaqaano oo wax xog ah horey loogama hayne.

 

 

Mar haddii ay arini sidaas tahay,sow la odhan karo aad iyo aad ayay u adagtahay in Al shabaab laga guulaysto iyadoo aan ugu horeyn la ogaanin,kadibna aan lasoo afjarin unugyada aas-aasiga ah iyo iniinyaha aan la arkaynin ee ay bulshada ku dhex leeyihiin.Si kasta oo cudud iyo ciidan badan oo la darbo oo loo durbaan tuntana iyaga unbaa cidhibta danbe leh,waayo dadbkii shidan ba iyaga dad baa oogu darsan.

Xeeladaha Xigashada .

Waa Maxay Xigasho?Immisa nooc ayeyse ukala qeybsantaa?

Xigasho;waa soo ergaysashada iyo adeegsiga odhaah ama qoraal aadan adigu lahayn si aad aragtidaada ama qoraalkaada aad ugu xoojisid.Xigashadu waxa ay kaa bad-baadinaysaa inaad ku dhacdid ama lagugu eedeeyo Qish(plagiarism)oo ah in qofku si sharci daro ah usheegto qoraal ama hadal aanu isagu lahayn .haddaba,qormadani kooban waxa aynu wax kaga iftiimi doonaa qeybaha iyo qaababka wax xigashada ay ledahay.Waxa jira fekrado iyo fahanno kala duduwan oo ay aqoon yahannadu kaga hadleen mowduucan isaga ah,balse si guud marka la iskugu soo xooraamiyo aragtiyada la xidhiddha xeeladaha wax loo xigto waxa ay iskugusoo biyo shubanayaan in xigashadu ay ukala baxdo laba nooc oo kala ah;-

6 Qodob oo kuu sahlaya in aad ku gacan-sareysid dood walba oo aad gashid.

Mid kamid ah xaaladaha nolosha ee ugu qiiro adag ayaa ah doodda.Ha ahaado qof aad jeceshahay,necebtahay,yasaysid ama aadan aqoonine,waxaa hubaal ah in doodu ay sare uqaadi karto wer-werka iyo cadaadiska dhiiggaada,xaraaro iyo xamaasadna kugu beeri karto.Waxa aad ubaahantahay degenaansho,debecsanaan, dulqaad iyo daliil adag si doodaadu u ahaato mid xikmad iyo xiiso xanbaarsan oo dadka soo jiidata.Waxaa kale oo xaqiiqa ah in Qof walba oo innaga mid ahi  uu aad unaawilo in uu noqdo doodaa aan la loodin karin oo aan marnaba laga libin helin.

Haddaba,waxa aan qormadan kooban haddii eebbe idmo ku qaadaa dhigi doonaa lix qodob oo uu kuu sahlaya inaad marwalba ku gacan sareysid doodaha aad galaysid.Lixdaasi qodob waxa ay kala yihiin;-
1.Ogoow xaqiiqadaada;-Inta aadan dooda galin is weydii oo aad ooga baaraan-deg  in waxani yihiin maalacyi aan meelna gaadhaynin lugo adagna ku taagnayn iyo in ay tahay dood dhab kudhisan,dhil-dhilan,dheelitiran oo dhamaystiran.Adeegso cadeymaha doodaada gun-dhigga unoqon kara oo idil.

Qoraaga Boggan.

Waxa aan ahay nin dhalinyaro ah oo ku dhashay kuna soo bar-baaray degmada feer-feer ee kutaala xadka kala qeybiya labada wadan ee Soomaaliya iyo Itoobiya.Waxbarashadiaydii dugsiga hoose/dhexe iyo sareba isla degmadaas ayaan ku qaatay.Waxa aan cilmiga barenimda kaga qalin jabiyay kuliyada waxbarashada macalimiinta ee Dr Cabdimajiid Xuseen ee ku taala magaalada jig-jiga ee Xarunta Dawladaa Deegaanka Soomaalida Itoobiya sanadkii 2003dii.Kadibna Waxa aan barenimo muddo 8sanno ah kaga soo shaqeeyay deegaano badan oo katirsan dhulka ismaamulka Soomaalida Itoobiya.Intaa kadib waxa aan fursad uhelay in aan waxbarasho heer jaamacadeed ah ka helo jaamacada Haramaya University ee bariga Itoobiya,halkaas oo aan cilmiga maamulka iyo maareynta waxbarashada kaga soo qalin jabiyay sanadkii 2007dii.

Taariikhda Degmada Feer-feer

Feer-feer (Af-Ingiriis: Fer-Fer) waa magaalo ku taala Xadka kala bara labada wadan ee Itoobiya iyo Soomaaliya. Waxa ay uqeybsantahay Degmada Fee-feer ee Dawlada Deegaanka Soomaalida Itoobiya iyo Degmada feer-feer ee Maamul goboleedka Hir-Shabeelle ee Dalka Soomaaliya. Magaalada FeerFeer waxay u dhowdahay gobolka Hiiraan, waxayna dhacdaa dhigta iyo loolka 05°05′N45°05′E. Guud ahaan, magaalada Feer-Feer waxay biyaha bada ka sareeysaa joog dhan 177 mitir.^[1]

Qoraalka gudaha oo kooban

  [qari] 

• 1Hordhac
• 2Degmada Feer-feer Itoobiya.
• 3Degmada Feer-feer Soomaaliya
• 4Muhimmada ay leedahay Degmadani.
• 5Ammaanka iyo Xassilloonida.
• 6Kheyraadka Degmada.
• 7Sidoo kale fiiri
• 8Xigasho

Taariikhda shariif cabdinuur oo kooban.

Imaamka fiqhi yaqaanka ah, usuul ruugga ah, muxaddithka qarnigga Al Callamah Shariif Cabdi Nuur Shariif xassan  waa aqoon yahan laga wada yaqaano caalamka Islaamka guud ahaan, gaar ahaanna bulshada Soomaalida. Madax meel ka sareeya oo la taabto ma jiro. Sidaa daraadeed, maadaama aan ka soo sheekaynaynay xadiith yaqaanadda Muslimiinta, qarnigan waxaan ka soo qaadanay Al Bani iyo Shariifka. Shariif Cabdi Nuur wuxuu ku dhashay Magaaladda Baabili sanadii 1941ee ka tirsan Ethiopia.  Waxa uu ka soo jeedaa qabiiladda Ashraafta oo la yidhaahdo waxayna ku abtirsataa Aalu Baytka.

Ka Diggida Dalaalka Dumarka!

Waayadii udanbeeyay waxyaabaha geyiga soomaalida kusoo kordhay ee garaado iyo ganacsi ahaanba loo sheegtay ee ayna soomaalidu hore dhaqan ulahayn waxaa ka mid ah;Dalaalka dumarka iyo taba-bare nafsiyadeed.Labaddooduba waxa ay leeyihiin saameyn weyn Diin ahaan iyo dhaqan suuban ahaanba.In laga hadlo oo la iftiimiyo ayayna mudanyihiin.

kan dambe waa qof ku andacooda inuu dadka ka saacidayo siddii ay mustaqbalka u guulaysan lahaayeen oo inta rag iyo dumar aan ehel isu ahayn xero isugu keeno aan hadal eebbe(swt) iyo mid Rasuul(scw)toona usheegeyn ee sare ukaca oo haddana fadhiista,ooya oo qosla,is qiireeya oo qeyliya iyo is gacan qaada oo ka qoomameey iyo wax saas uqiimo lahayn waqtiga kaga dhammeeya.Mararka qaar waxaa dhacda in kali kali ahaan loogu tago oo talo iyo tusaaleyn aan la ogayn waxa laga dheefi karana loo doonto

Kan hore(dalaalka Dumarka) isagu magacyo kale baa loo sameeyay.Se,sida saxda amaba af ahaanba,qofka oo dadka uqabta howl ay qof kale ama meel kale uga baahnaayeen ee ka shaqeeya is af garashadooda iyo isu soo dhawaanshahooda waxoogaay carrab dhaq(khidmad)ahna ka qaata waxaa loo yaqaanaa Dilaal(Middleman) howshooda iyo qaabka ay uhowl-galayaan haba kala gedisnaadeeno laakiin magacaas guud bay wadaagaan.

Axkaamta Ciidul-Fidriga iyo Sakaatul Fidriga.

Alle ayaa mahad dhammaanteed u sugnaatay , ammaan iyo nabadgalyana nebiga dushiisa ha ahaato , waxaan jeclaystay inaan halkan ugu soo koobo  axkaamta ciidul-fidriga iyo sakaatul-fidriga oo ah kuwo foodda inagu soo haya walaalaha muslimiinta ah ee ay u suurtagasho inay maqaalkan akhristaan, waxaynuna axkaamtan ka dheeganaynaa kitaabka iyo sunada, allena waxaan ka rajaynayaa inuu acmaashii suubanayd ee aynu ramadaan samynay inaga aqbalo, ramadaan kadibna uusan ina fitnayn :

AXKAAMTA XAJKA IYO CIMRADA OO AF SOOMAALI AH.

HORDHAC

Risaaladaan waxaan ugu tala galay inaan uga hadlo axkaamta xajka iyo cimrada sida arkaanta waa jibaadka, sunooyinka iyo wixii ka xaaraam ah xaajiga inta uu xarman yahay risaaladaan waxaan ugu talagalay xujeeyda soomaalida ah inay kafaa’iideestaan sanad walba maadaama aan soomaali ku qoray. Risaaladaan waxaan u qoray alla dartii iyo inaa ku moodo maalin aysan dadka anfaceynin maal iyo wiilal.

Risaaladaan waxaaqoray:Sh. Ibraahiim Maxamuud Jiisoow

Teleefoon: 061559121 Email:Sh.jiisoow@hotmail.com