Sidee fiicnayd in looga falceliyo fariinta Ergayga gaarka ee QM uqaabilsan Soomaaliya?

Ugu horeyn inta aanan taa uguda gelin aan is xasuusino in fariinta ergaygu ahayd mid uu kaga falcelinayay faah-faahina kaga dalbanayay gabood-falo  uu sheegay in ay ka dhaceen magaalada baydhabo oo ay ku lug yeesheen ciidamo ka kala tirsan dawladaha Soomaaliya iyo Ittoobbiya isaga oo soo xiganayay xidhiidho ay lasoo sameeyeen wadamada taageera howlgalada ay QM ka wado Soomaaliya oo walaac ka muujiyay qaabka ay dawladu arinkaa iyo uwajahday sidoo kalena xusay suurtagalnimada in ay joojiyaan dhaqaalihii ay ku bixinayaan guud ahaan ciidamada booliska Soomaaliya iyo gaar ahaan kuwooda baydhaba jooga. 

Sida ku qeexan qorshe-howleedka xafiiska gaarka ah ee QM Soomaaliya ka furatay oo ogolaansho kahaysta  golaha ammaanka ee QM, waxa uu xafiiskaasi awood uleeyahay inuu katalo bixiyo arimaha nabad ilaalinta, dawlad dhisida iyo dhowridda xaquuqda aadanaha ee dalka Soomaaliya waxa uuna si toos warbixin usiiyaa golaha ammaanka ee QM oo ah halka uu isaguba hoos tago.Dabcan qaramada midoobay arimaha caalamka oo idil bay ka faallootaa faah-faahina ka dalbataa hadba ciddii ay fartu ku godantahay.

Haddaba;Haddii ay noqoto in Ergaygaygu baalmaray waxii loo igmaday Inuu Soomaaliya ka qabto (Mandate),oo uu faragelin kusameeyay arimaha gudaha ee dalka kolkaa falcelinta laga sameeynayana waa in ay noqotaa mid ku qotanta hab-maamuuska iyo hannaanka dublimaasiyada caalamiga ah,taas oo mari kari lahayd dhowrkan  marxaladood ee aan hoos ku xusi doono:

1.Dawladu waxa ay ka jawaabaysaa oo ay iska difaacaysaa eedeymaha loosoo jeediyay sidaa oo kale waxa ay walaac ka muujinaysaa habdhaqanka wakiilka xoghaya guud ee QM dalkeeda usoo magacaawday iyada oo dalbanaysa in isaga iyo cidda uu hoostagaba ay kasoo garbaxaan waxii gef ah ee ay Soomaaliya  ugeysteen iyada oo aanan la iloobayn abaalka ay dalka kuleeyihiin iyo waxii axsaan ah ee ay sameeyeen.

2.Dawladu waxa ay beesha caalamka iyo wadamada deeqda bixiya ee taageerada lagarab joogaahi ku qancinaysaa in ay diyaar utahay la xisaabtan iyo in ayna marnaba baalmarayn xeerarka caalamiga ee xaquuqda aadanaha, dadkeedana ay danahooda utaagan tahay haddiiba uu khalad jirana ay iyadu xaq uleedahay in xalkiisa looga danbeeyo oo lagu xurmeeyo.

3.Marka ay dawladu wax jawaab ah oo waafi ah kuna aadan habdhaqanka ay dhaliilsantahay ee wakiilka QM ka weyso wakiilka iyo cidda ay khuseyso ee soo dirsatay waxa ay uyeeraysaa isla wakiilka qudhiisa si ay wax uga weydiiso aragtidiisa kusaabsan arinta uu ismaandhaafku ka taaganyahay iyo in mowqifkiisu yahay midka rasmiga ah ee QM ay qabto,jawaabta uu bixiyo ayayna ku arafo qalanaysaa.

4.Haddii ay cadaato in waxuba yahay mid ku gaar ah wakiilka oo aanay madaxda sare la qabin marka waxa ay si nidaamsan xafiiska uu ergaygu hoostago uga codsanaynaa in la bedelo lagulana xisaabtamo waxii uu sameeyay  islamar ahaantaa la keeno qof sii wadi kara wada shaqaynta iyo iskaashiga labada dhinac.

5.Haddiise ay dhacdo in Ergayga iyo madaxda sare ee QM ay isku raacsanyihiin waxa uu isagu samaynayo markaa dawladu laba arimood baa ufuran oo kala ah:

B.In iyadu qudheeda dib isugu laabato oo isweydiiso suurtagalnimada in ay iyadu khalad leedahay oo ay tahay  in ay baadhitaan iyo sixitaan samayso iyo

T.In ay ucadaato in laga gardaranyahay kadibna ay qaadato  go'aan maangal ah oo aanan wax udhimaynin wada shaqaynta guud ee wadamada caalamka ay laleedahay(gaar ahaan kuwooda deeqda siiya) ilaalinayana danaha shacabkeeda iyo madaxbannaanida dalka.kaas oo ah hakinta wada shaqaynta kala dhaxaysa wakiilka inta ay wax iska bedelayaan mowqifkiisa iyo falalka uu kukacayo iyada oo aan degdegin iyo caadifad toona wax lagu salaynin.

Tallaabooyinkaas oo idil waa kuwa maangal ah oo xal keeni kara dawladnimadana waafaqsan,laakiin in mar qudha warqad aanay hay'aha dawladu sida sharcidejinta iyo garsoorku wada ogayn laanta fulinta iska soo saarto oo xafiis saameyntiisu sidaa uweyntahay la weeraro waxa ay kaalmo iyo caddayn unoqonaysaa un waxii wakiilka ka cabanayay ee ahaa kutagri fal awoodeed iyo wax udhimmid wadashaqayn ta beesha caalamka iyo dawlada Soomaaliya waxaana ay keenaysaa in wakiilkuna dhankiisa ka dagaalamo oo warbixino hor leh iyo eedeymo kale ugudbiyo golaha ammaanka iyo Xafiiska xoghaya guud ee uu hoostago,waqti ayayna qaadanaysaa in dib loosoo celiyo kalsoonidii iyo wada shaqayntii labada dhinac....

Shirweynaha XDSHS ee Jig-jiga.

Mu'tamarka 12aad ee XDSHS-Jigjiga.         

Isbedel-diidku waa Aayakatashi-iid! : تحت ألشعار:

Ikhwaani waxa aad moodaa inaan soo gaadhnay qeybtii weydiimaha iyo warcelinta ee Mu'tamarkeen 12aad waxaana su'aalaha nagutaagan inooga jawaabi doona Culimada siyaasada deegaankeenka kuwooda ugu caansan oo ay kamid yihiin;Fadiilatu Sheekh; Axmed Shide, Sheekh; Mustafe Cagjar,Macalin; Aadan Xaaji Faarax, Dr;Abdiwasa Bade,waxaan sidoo kale isku deyi doonaa inaan khadka telefoonka soo gelino qaar kamid ah culimadii hore ee siyaasada kililka oo uu kamid yahay Macalin;Ilkacase iyo Mashaa'ikh kale oo aad wada garanaysaanba.

Weydiimaha ayaan iska bilaabanaynaahe,Saa'ilka uhoreeya waxa uu leeyahay,"Sheekhoow siyaasad ahaan ma bannaantahay in ruux kasoo qeybqaatay tacadiyadii,musuqii iyo maamul xumaddii deegaanka soo maray uu haddana mar kale ummadda  matalo oo wali xil usii haayo?".Sheekh;Axmed Shide,Falyatafadal Mashkuuran.

===========================================

Bismilaahi;Een mas'aladaasi way nagu badantahay weydiinteeda waana mid khilaafi ah oo culimada siyaasadu aad ooga kala aragti duwanaadeen.Qaar ogolaaday iyo kuwa diidayba,Sida raajixa ahna waa la ogolyahay gaar ahaan culimada isbedel doonka kuwooda ugu waaweyn,inkastoo ay shuruudo dhowr ah ku xidheen.Shuruudahaasi waxaa ka mid ah;Inuu qofka iska beri yeelo waxii dhacay oo cidda kuhaboon eedda dusha ka saaro isagana ka waantoobo,isbedel ka cusubna lajaanqaadi karo.Deegaankeena marka aan eegnana waad ogtihiin oo ninkaas waxaas oo dhibaato ah inoo lahaa xisbigu waa uu ka talaabo qaaday oo sharciga ayaa la horgeeyay.

قال تعا لي:والذي تولى كبره منهم له عذاب عظيم. 

Dad kale oo kuguul dareystay in ay eeda iska leexiyaan iyaga waa la hayaa oo waa kuwaa  xabsiyeysanaya.

==========================================.

Waayahay!Saa'ilkan kale waxa uu soo qoray sidan," Sheekhoow,waxa jira xubno xisbi oo kasoo gudbay qiimayntii  Addisabeba balantuna ahayd in ay shaqooda sii wataan ama xilal kale loo dhiibo,balse taasi ma dhicin.Haddaba;miyaanu xisbigu ahayn midka deegaanka ka arimiya ee ay tahay in xeer hooseedkiisa iyo shuruucdiisa lagu dhaqmo?.

=========================================

Sheekh;Axmed Shide,"Mas'aladaasi waxa iiga aqoon roon Sheekh;Mustafe Cagjar ee ha inooga jawaabo.

Sheekh;Mustafe Cagjar,"Bismillaahi,Een saad la socotaanba deegaankeena danbiyo aad uwaaweyn ayaa ka dhacay 7dii ama 10kii sano ee udanbeeyay. Markaa culumadanadu markii ay dawladan dhisayeen waxa ay dadka ka eegayeen dhanka dahaarada waayo waa muhiim in qofku daahir yahay oo aanay bulshadu wax ka tebenayn markaa haddii ay jirto cid ay ahayd in xil loo dhiibo oo aan katagnay waxa ay ubadantahay un in ay wayso la'aan ahayd oo shuruudihii dahaarada uu buuxin waayay,walina fursad ay isku daahiriyaan ayay haystaan oo ay nagula shaqayn karaan,laakiin iyaga oo wali waysadu ka jabantahay in ay xil na weydiistaan xaq umala lahe.Waxaa kale oo aad ogtihiin inaan ahmiyad gaar ah siinay aqoonyahankii la ciilay ee xabsiyada lagu ciqaabayay kolkaa iyaga iyo kuwii dhibkaa ugeystayna dee isku meel masoo wada fadhiisan karaan oo waa in la kala ilaaliyaa.Waxaanse mar walba ku dadaadi doonaa ilaalinta wadajirka ummadda iyo wax wada qabsigooda.

قال تعالي: (وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعاً وَلا تَفَرَّقُوا.

والله اعلم.

=========================================

Waa hagaag!احبآء الكرام wali waxa aan badhtanka ka jiraa qeybtii weydiimaha iyo warcelinta ee Mu'tamar keena, Culimadeena siyaasaduna aad ayay ugu mahadsanyihiin sida daacadnimada ah ee ay inooga jaahil bixinayaan masaa'isha uu mugdigu nooga jiro.

Saa'ilka xigga ayaan soo qabanayaa sidan ayuuna udhigay weydiintiisa,"Sheekhoow,Caddaalad miyaa lagu tilmaami karaa qaabkii loosoo dhisay maamulada gobolada iyo degmooyinka?".Sheekh;Mustafe Cagjar ayaan ugudbinaynaa.

===========================================.

Sheekh;Mustafe Cagjar;Bismillaah;Een waxay ilatahay mas'aladaas walaalkeen Macalin Aadan Xaaji Faarax ayaa igu dhaamee bal aan xagiisa uriixo.Macalin Aadan haye.

Macalin Aadan Faarax,"Bismillaah,Kolka hore waxa aad moodaa in sheekhu mas'aladiisii xageyga usoo moosay.kkkkkkkk.Laakiin waxa aan isku dayayaa inaan ka idhaahdo waxii Alle(swt)iga garansiiyo.Een Mas'aladaasi xukunkeeda khilaaf weyn ayuu dhaliyay xittaa culimada siyaasada dhexdooda waa ay isku qabteen waxaana ijmaac ku noqonay in dib loogu laabto oo waxii aan daliil cad haysanin meesha laga saaro waana rajaynayaa in culimadda danbe howshaa loo xil saari doono si cadaalad oo bulshadu ku raali tahay qof walba xaqiisa usiini doonaan.Waad mahadsantihiin.

 والله اعلم.

===========================================.

جزاكم الله خيراً ،اخواني واخواتي.

Intaas ayaan kusoo afmeereynaa maanta wajigii hore ee qeybtii weydiimaha iyo warcelinta ee Mu'tamar keenan oo inoo sii socon doona,culimaduna waa ay inlasii joogi doonaan haddii eebbe raali kanoqdo markaa waxii su'aalo ee hadhsan amaba dib ka immaani doonana waa la inooga jawaabi ee ha is odhanina meesha waa lagu kala tagay.

هذا وبا الله التوفيف،والسلا م عليكم ورحمة الله وبر كاته.

FG;Waa un Matalaad ee Sidan ma dhicin!

TPLF-tu Ma sharci bay ku taagantahay?

Inkasta oo TPLF iyo sharcigu aanay meelna ku kulmin haddana haddiiba aan tooda uraacno oo aan kasoo qaadno in ay sharciga ku dhaqmayaan bal aynu isla eegno waxa xeerku kaqabo qabashada Doorashada heer federal iyo Deegaanba iyo sidoo kale haddiiba ay dhacdo in ay iyaga iyo dawladda dhexe ismaan dhaafaan waxa uu sharcigu dhigayo.

Ugu horeyn dawladda dhexe iyo Dawlad Deegaana da waxa kala haga ee kala hoggaamiya waa Dastuurka Dhexe gaar ahaan qodobada 51 & 52. Kuwaas oo qolo walba uqeexay waxa ay Qaban karaan iyo Quwadoodaba(Powers and Functions) marka la is barbar dhigana Dawlad Deegaanadu howlahooda waa ay koobanyihiin oo waxyaabaha hoose ee iyaga ugaarka ah unbay umadax bannaanyihiin markase ay timaado arimaha masiiriga ah ee dalka oo idil saameynaya iyagu waxooda waa un codsi iyo soo jeedin ee fulin buuxda marnaba ma lahan mana awoodaan.

Haddaba;Doorashooyinka waxa ay kamid yihiin waxyaabaha masiiriga ah ee dalka oo idil taabanaya waxaana kushaqo leh oo kali ah Hay’adaha Dawladda dhexe gaar ahaan goleyaasha sharci dejinta iyo Guddiga doorashooyinka Qaranka sida ku cad qodobka 102aad ee dastuurka Qaranka.

Marnaba Dawlad Deegaanadu umma bannaana inay iskood u abaabulaan una qabtaan Doorashoo yinka Heer Deegaan iyo kuwa Dawladda Dhexeba iyaguna masoo hor marin karaan mana dib dhigi karaan.Waxa kaliya ee ay awoodaan waa in la shaqeeyaan Guddiga Doorashooyinka qaranka oo ay usheegtaan haddba waxii ay tebanayaan amaba ku taamayaan isla guddigaas isaga ah ayaana ka jawaab celinaya waxii cabasho amaba talo soo jeedin ah ee dhanka Dawlad Deegaanada ka timaada iyaga oo la kaashanaya Hay’adaha Dawladda dhexe ee ay wada shaqeynta leeyihiin.

Sidaasi daraadeed haddii ay Tigreegu isku dayaan in ay qabtaan Doorasho aanay Dawladda Dhexe iyo Guddiga Doorashooyinka Qaranku midna ogolaan sho uga haysanin waxa ay ka dhigantahay in ay ka hor yimaadeen Shuruucda dalka,Dawladdii dhexena ku caasiyeen taas oo ugu horeyn keeni karta in Golaha Federation-ka uu fadhi degdeg ah ka yeesho arinkaas,Xukuumadda Federaalka ahina ku amro in ay Faragelin toos ah kusamayso Dawlad Deegaanka Tigreega sida ku cad qodobka 62aad farqadiisa 9 aad oo awood usiinaysa Aqalkaasi inuu gaadhi karo go’aank noocaas oo kale ah.

Intaas kadibna Golaha Wasiirada ayaa iyagu dhankooda ka yeelanaya kulan degdeg ah oo ay ku qeexayaan tallaabooyinka la qaadayo iyo qorshayaa shooda  iyaga oo lawadaagaya Hay’adaha ay khuseyso sida;Sharci dejinta,Xeer ilaalinta Qaranka iyo Maxkamadda sare iyaga oo ku doodaya in Dastuurkii Qaranka meel looga dhacay ayna gudanayaan waajibaadka kaga aadan Difaaciisa.

Sidoo kale Ciidamadda Difaaca qaranka,Kuwa Federal Police-ka,Sirdoonka Qaranka iyo Askarta Dawlad Deegaankaas ayaa lagu amrayaa in ay u istaagaan ilaalinta Dastuurka,Islamar ahaantaana Tallaabo ka qaadaan cid kasta oo arinkaa lagusoo eedeeyay xitaa haddii ay noqdaan Xubno iyaga kamid ah.Dabcan waa ay dhici kartaa in Ciidamadu arinkaa kukala qeybsamaan waxaase taasi yareynaya labada arimood ee kala ah;-

1.Ciidamada Dawlad Deegaanada waxaa Saadkooda iyo Saanadoodaba bixisa Dawladda Dhexe waa ayna adagtahay in ay Dagaal kala horyimaadaan amaba ay Muddo dheer iska caabiyaan isla Dawladii ay xaqooda ka helayeen.

2.Inta badan askarta Ittoobbiyaanka ahi Wadinaya dda ayaa la weyn waa ayna ku adagtahay in ay si toos ah uga qeyb noqdaan howl ay ogyihiin in dalka bur-burinayso waxaana ay ubadan tahay haddii lagu amro in ay Xeryahooda ku ekaadaan ayna umuuqato in aan iyaga toos loo beegsanaynin in ay udhego nuglaadaan,tusaale waxaa inoogu filan waxii ku dhacay Cabdi Maxamuud Cumar iyo Saraakiishii Tigreega ahaa oo hadhkoo cad lagalasoo dhex baxay Dawlad Deegaanadoodii.

Iskusoo wada duuduuboo inkasta oo ay unadantah ay in ay aanay dhicin Tallaabo ciidan oo Kooxda TPLF laga qaado lagana yaabo in si kale lagu xaliyo ismariwaaga haatan ka dhextaagan iyaga iyo Dawladda Dhexe haddana;waxaa hubbaal ah haddii fooda la is daro barqo lakala dareeri doono kooxda Wayaanaha ee baalo xooftada iyo Bootada badan. Se waxaa laga baqayo ayaa ah buuqa iyo fowdada ay deegaankaasi geli karaan taas oo furdaamin teeda iyo dib udhiska Haykalka Dawladeed oo waqti qaadan karo sidii ka dhacday DDS.

Latalinta Taageerayaasha Tacadigii TPLF

Kudhawaad 30 sano oo ay Jabhadda TPLF majaraha uhaysay talada dalka Ittoobbiya waxaa deegaanka Soomaalida ka dhacay tacadiyadii ugu badnaa iyo ku tumaahadii sharciga ee abid soo marta dadka deegaanka Soomaalida.Waxyaabaha aan marnaba maanka kabixi karin Waxaa kamid ah;-Meyd magaalada badhtankeeda inta lasoo wadho oo gaadhigii uu kudaba xidhnaa laga furo dadka lagu khasbo in ay udaawasho tagaan waliba udiirnixid iyo damqasho iska daaye laga dalbanayay in ay ku dul dhaanteeyaan afka laad kala dhacaan.Hadda ogoow qofka sidaasi layeelayaahi waa mid lawada garanayo oo waliba ehelkiisii iyo asxaabtiisii ay kamid yihiin kuwa lagu addoonsanayo in ay inkiraan oo aflagaadeeyaan asturnaan iyo iilkana udiidaan.

Siguud dadku waa ay xabisnaayeen oo xitaa qofka safar gaaban galayaahi waxaa qasab ahayd inuu waraaq fasax ah qaato kolka uu soonoqdana Qabaleega iyo Saldhiga booliska iska diiwaan geliyo.Dad baa loo diiday in ay kusoo sabraan ehelkoodii oo mayd ah oo ay aastaan.kuwa ayaa laga xarrimmay in ay xadka katallaabaan oo ay dunida kale kasoo danaystaan.Qaar badan oo kuwii ugu aqoonta iyo waaya aragnimada fiicnaa ee ummadda anfici lahaa ay kamid yihiina waxa lagu qasbay in ay qaxaan oo qaxootunimo qurbaha ku joogaan,waliba waa looga daba tagay oo dibnahooda  waxa laga dhowray in ay ku sheegaan dabuub kasta oo dayaca,dulmiga iyo diihaalada dadkooda lagu hayaahi ka doodaan maxaa wacay haddii ay sidaa sameeyaan waxaa uqoolan oo qoorta loo sudhi qoyskoodii iyo qaraabadoodii ay dalkii uga soo tageen.

Kuwii xabsiyada galay iyagu xaalkoodu maba ahan mid laga xogwarammi karo oo qoraal iyo qalin toona looga sheekayni karo.Si guud haddii looga hadlana waxkasta iyo noocwalba oo ciqaab iyo cinaad ah ayaa loo geystay, kuwa badani waa ay ugod galeen,Qaar baa lixaadkoodii kulumiyay,Inbaa iyaga oo waalan oo aan waxba kala ogayn lagasoo saaray in yar oo kamid ahi ayaa ugu yaraan iyaga oo garbaha lahayo ama gaadiid saaran kasoo baxay oo wali daaweyn iyo dabiibid lagu daba wadaa waase ay nasiib badan baa la odhan karaa marka loo eego intii kale ee iyagu aakhiro uhoyday ama aan la arag oo ilaa iyo imminka aan la ogayn meel lala aaday.

Iyada oo ay arini sidaa tahay waxaa ayaan daro kale ah in inbadan oo inaga mid ahi ay maanta u ooyayaan oo aaro-aaro u yihiin kuwii sidaa inoo galay oo haatan gurub sanaya waxii ay galabsadeen iyo godobtii ay galeen.Kuwa sidaa yeelayaahi laftoodu waa ay ogyihiin TPLF iyo waxa ay tahay ee waxa ay isugu jiraan qaar uu hunguri qaaday oo qandaraas ama qaabilaad ay ka waayeen qolada haat an xukunka haysa ay kuqaaday in ay uqiil dayaan oo u doodaan dadkii shalay dulminayay oo ee sidaa uduleeyay.

Waxaa kale oo iyana jira kuwa aanay garashadu ukala go’in oo aan awoodin in iyaga oo Abiy Axmed iyo Amxaaraba neceb naruurana aan ka filaynin haddana in ay ugu yaraan ku wiirsadaan oo ku bagabagaystaan qoladii shalay sidaa u qaribtay ee uqatashay waxaana ayna u arkaan in haddii ay taageeraan tallaabada Milatari ee TPLF laga qaadayo ay tahay in ay Amxaaro iyo Abiy Axmed oo ay usacaba tumeen balse waxa ayna ogayn in qofka aad necebtahay qudhiisa lagu danaysan karo oo waxii adiga anfac kuu ahi loo adeegsan karo.

Sikasta oo ay ahaataba TPLF maanta talo waa ku ciirsan tahay,tabar sidaas ah mahayaan tol iyo cid ay canceeno ugaleen oo maanta usoo gurmanina majirto oo qof walba oo garashadiisu fayoowdahay waxii ay ugeysteen baa umuuqda kuwa aan sidaa wax u arkina iyaga unbaa taariikhda iska xummeeynayee waxba una tari karaan, waxaana ay kudanbayni doonaan qoomamo iyo qiil dayasho marka ay xaqiiqsadaan in qoomkaasi TPLF tagtay oo xukunka qummaati looga tuuro.Waxaana haatan aan kula talin lahaa in ayna garab iyo gaashaan unoqonin kuwii shalay gummaaday maantana haddii ay awood helaan halkoodii un kasii bilaabi ee barakicintii,boobkii iyo bahdilaad oodii un ubilaabaya islamarkaana ay ugu yaraan qolo walba waxii ay ugeysatay kaga go’aan qaataan oo haddii ay isqabtaana kaga faa’iideystaan oo kolba kii dhib ugeystay ee ay arkaan isaga oo la dhibayo ay si cad ugu wiirsadaan oo ugu qoslaan.

Wax ka ogoow Abaaleey iyo Asraarteeda.

Abaaley waa tuulo caan ah oo dhacda amaba kutaalla Xuduudka ay wadaagaan DalalkaSoomaaliya iyo itoobiya waxeyna  magaaladabaladweyne ee xarunta gobolka Hiiraan ah ujirtaa fogaan dhan 34 km.Waa dhul hodan ah oo Allekumannaystay kheyraad badan oo dabiici ah kuna habboon qodashada beeraha iyo dhaqashada xoolaha waxaana mara wabiga shabeelle oo kamid ah wabiyada ugu waawayn geeska Afrika waxaana ay deris la tahay oo haatan ay maamul ahaana hoos timaada Degmada Feer-feer oo qudheeda kubeegan xadka kala qeybiya Wadamada Soomaaliya iyo Itoobiya.Tuulooyinka Deefoow iyo Degmada Far-libaax ee Isla gobolka Hiiraan ayay sidoo kale xad la wadaagtaa oo Koonfur iyo Galbeed kakala Xiga.

Abaaley
Tuulo
Muuqaalka Sare ee Abaaley.
Dalka	Itoobiya
Gobolka	Shabeele
Dowlada
• Nuuca	Federal
Bedka
• Dhammaan	20 km2 (8 sq mi)
• Land	5 km2 (2 sq mi)
Aag saacadeed	UTC+3 (EAT)
Furaha	251/252

Waa goob muhiim ah oo taariikhi ah maadaama ay dhacdo xadka labo dal kala qeybiya.Waxaa in yar un ujirta oo umuuqata buurta caanka ah ee Bur-dhiinle oo ah saldhig militari oo baaxad leh iyo goob taariikhi ah waxaana ay kamid ahayd meelihii ay Saameynta ballaadhan kuyeesheen dagaaladii udhaxeeyay Dawladaha Soomaaliya iyo Itoobiya ee 1977-dii.Buur-Cukur ayaa iyaduna deris la ah oo ka xigta dhanka Waqooyi ee Degmada Mustaxiil.

Gal-cusbo oo ah xarun qadiimi ah laguna yaqaano Barashada Cilmiga Diinta ah ahaydna xaruntii ay kasoo aas-aasantay Xerta-ulamadoow ayaa iyaduna kutaala meel aan sidaa uga fogayn tuuladani Abaaleey.Sida lawada ogsoonyahayna Dadkeedu waa Xoolo-dhaqato-beeraley ay udheertahay dhigista iyo Barista Cilmiga Diiniga ah oo meelo dhaadheer ay dadku ugaasoo xereeyaan si ay uga faa’iideystaan Mashaa’ishtawaaweyn ee halkaa kusugan waxaana degta ama ay gaar utahay oo iska leh Reer Aw Xassan oo ah dad ku caan baxay Barashada iyo Faafinta DiintaIslaamka magac iyo maamuus ballaadhana ku dhex leh guud ahaan bulshada Soomaaliyeed meel kasta oo ay Dunida ka joogaanba aadna looga haybaysto.

Abaaleey waxa ay leedahay Dugsi Hoose-dhexe, Xarun Caafimaad ,Masjid weyn,Madaraso iyo Inbadan oo kamid ah Adeegyada Aas-aasiga ah ee bulshada sida;Jidadka Caadiga ah iyo Isgaadhsiinta waxaana ka shaqeeya Khadka labada Dal ee Soomaaliya iyo Itoobiya waana Xarun ganacsi oo isku xidha inta badan goboladaBariga iyo badhtamaha Soomaaliya iyo sidoo kale Gobolada Shabeelle iyo Qorraxey ee Dawlad Deegaanka Soomaalida iyada oo dalaga iyo waxsoosaarka Beeraha ee halkaasi kasoo go'a ay kutiirsan yihiin qaar badan oo kamid Bulshada ku dhaqan goboladaasi.Dadka reer Abaaleey ayaa ah kuwa Hormuud u ah nabadda iyo Xassiloonida deegaanadaasi waxaana ay kaalin muhiim ahi kaga jiraan sugidda amniga Xuduudaasi dheer ee labada dal udhaxeysa oo tan iyo waxii ka danbeeyay bur-burkii Dawladnimada Soomaaliyaay iyagu iskood uga shaqeeynayaan una xilsaarnaayeen.

Dhulka baaxadda leh ee ay Abaaleey ku fadhiso iyo qeybaha ay ka koobantahay amaba meelaha hoos yimaada ee ku xeeran waxaa kamid ah:-

•Burdhiinle.

•Taagga.

•Bardaalle.

•Xaaji Diini.

.Dareerto.

•Jiic.

•Asharaaf.

•Dhuumoodle.

•Jiiqda Abkay Cumar.

•Baarka Sooguday.

•Ceel Xaar.

•Libaaxyaale•

•Lo’-Daaq.

•Jabcadd.

•Dhagran•

•Dheenle.

•Janno-Adduun.

•Jilba-dheer.

•Afyaraado.

•Ceeblo-Kuuseey.

•Xanloow.

•Mandharuug.

•Allan.

•Kulanta.

•Af-dameer.

•Dhir iyo Daaq.

•Xero-Amxaaro.

•Iskaashatada.

•Garbaale iyo Qaar kale oo badan.

 ...Sii Arag...

MAXAA KU OGAYSIIYAY ALSHABAABKA IL MA ARAGTIDA AH?—MAQAAL.

AFEEF:-Dhammaan Maqaalada Ku soo baxa Boggan waxa ay ka tarjumayaan oo kali ah aragtida gaar ahaaneed ee Qoraaga ku saxiixan,mana jiro haba yaraatee wax xidhiidh ah oo kala dhaxeeyn karo siyaasadda guud ee Shabakadda  Warbaahinta Feer-feer Media Network(FMN).

---

MAXAA KU OGAYSIIYAY ALSHABAABKA IL MA ARAGTIDA AH?—MAQAAL.W/Q:-Cabdirisaaq Macalin Cilmi.

 

Marka ugu horeysa ee aad maqashid erayga "Alshabaab" waxaa laga yaabaa in judhiiba maankaada uu qalow kusoo dhaho hal Muuqaal oo muujinaya Nimman hubaysan oo howdka ku jira,hammigoodana yahay in ay adduunka oo idil xukunkiisa la wareegaan,islamarkaana heegan u ah  halaagidda cid walba oo ay u arkaan in ay ka hor immaanayso Mabaadii'da aas-aasiga ah ee ay iyagu aaminsan yihiin amaba aan ku aragti ahayn.

Sawirkaas midka ah ee ku hor immaanaya waxaad ka dhex arki kartaa Dhalinyaro xammaasadeysan, qaarkoodna aan fahan fiican oo ku filan ka haysan Shareecadda Islaamka oo u arka xalka kali ah ee Islaamku ku faafi karo inuu yahay midka ay iyagu hayaan.Waxii kasoo hadhayna ay yihiin gaalo iyo gaalo raacyo mudan in lagu jihaado amaba Mucaarad hubaysan oo kasoo horjeeda gebi ahaanba Nidaamka dawladnimo ee dunidan ka jira.

Waxaa kale oo maqalka magaca Alshabaab ku xasuusinayaa Qarax ama dagaal qasaaro badan geystay oo ay qaaday koox aad uqalabaysan si weyna loo soo qorsheeyay,oo ay dad badani ku qudh baxeen,kuwii weerarka qaadayna  aan lasoo qaban iyo mid kale oo laga cabsi qabo in ay soo agaasimmaan.

Laakiin intaas un ma ahan Alshabaabku oo waa ay ka guda weyn yihiin,ka gedisan yihiin oo ka galaan-gal badanyihiin.Si guud marka loo eegana;Alshabaabnimadu waa feker ay siyaalo kala duduwan u aaminsanyihin Dad aad ufara badan oo dunidan dacaladeeda ku kala baahsan,islamarkaana aan ku ekeyn inta duurka ku jirta,ee Afka duuban dabkana sidata.Alshabaabku ;Kuwaa la wada garanayo ee la aqoonsanyahay un ma ahee ;Waxaa jira nooc ka tiro iyo tayaba badan,halistoodu aan hadal lagusoo koobi karin.Waana qolada aan maqaalkan kooban ku iftiiminayo ee aan ugu magac daray",Alshabaabka il ma aragtida ah".

 

Haddaba,Maxay yihiin Alshabaabka aan la aqoon amaba il-ma aragtida ah?Adigase Maxaa ku ogaysiiyay?

 

 

Alshabaabka aan la aqoon ama ilma aragtida ah ee ay adagtahay in ay dadka caadiga ahi ogaadaan ma ahan kuwa meel dheer aan uraadinnaynno amaba astaamo gooni u ah oo dadka kale lagaga baadici karo leh.Se waa qeyb inaga mid ah,nagu milan,noo dhaw oo aan naga dheereyn ,na dhawranaya oo dhaq-dhaqaaqeena oo dhan la socda.Dal iyo Dibad ba waa ay joogaan.Waa ay wajiyo badanyihiin oo waqtiga iyo waayaha isla bed-bedelaan.Waxa ay ka mid yihiin;Ciidamada Dawladda, Shaqaalaha Rayidka ah,Culimmada,War-fidiyeenada,Bareyaasha, Ardayda, Ganacsatada,Gaadiidleyda ,Xirfadlayaasha Caafimaadka, Xoogsatada iyo Xammaaliga.

 

 

Waa cududda ugu weyn ee ay Alshabaab ku howlgasho kuna tashato oo ku taagantahay.Waxa ay uqaabilsan yihiin soo aruurinta dhaqaalaha ,Soo xuuraaminta Xogta,Soo xero gelinta taageerayaasha iyo soo wiideynta dadka iyo deegaanada lagu duulayo amaba iyaga looga soo duuli karo.Waxa ay ufududeeyaan howl-galadooda,Waxa ay wax ka dejiyaan oo talo iyo tusaalena ku biiriyaan qorshayaasha lagu shaqaynayo iyo qarashaadka ku baxayo.

 

 

Qaarkood waa qaadiyayaal dadka wax ukala xukumma,haa waa garsoorayaal loo gar dhigto oo lagu go'o.Dadka ayay wax ukala qaadaan iyaga oo adeegsanaya Isgaadhsiin ayna ciddi la ogayn oo iyaga ugaar ah,Maadaama ay shirkadaha isgaadhsiinta unugyo ku dhex leeyihiin.Badhkood baa dulaaliin ah oo bulashada wax ukala iibiya.In baa kaariyayaal ah oo la socda Magaalada waxa ka baxaya iyo waxa soo galayaba.Kuwa kale waa kalluumaysato halka tiro aan xadidnayna ay dhuxusha iyo dadka dhoofiyaan oo ay mukhalasiin amaba magafe yaal yihiin.

 

 

Kuwa maanta duurka ku jira;berri bay magaalada immaani oo ilma aragto noqon ileen ciddina ma aqoonsan karto oo afka ayaa uduubnaa intii ay dibadda ka dagaalamayeen.Dadkoodaa unbay dhinac ka raaci, dan kasta oo ay doonaana waa ay fushaynayaan iyagoon wax wal wal ah qabin ileen lamaba yaqaano oo wax xog ah horey loogama hayne.

 

 

Mar haddii ay arini sidaas tahay,sow la odhan karo aad iyo aad ayay u adagtahay in Al shabaab laga guulaysto iyadoo aan ugu horeyn la ogaanin,kadibna aan lasoo afjarin unugyada aas-aasiga ah iyo iniinyaha aan la arkaynin ee ay bulshada ku dhex leeyihiin.Si kasta oo cudud iyo ciidan badan oo la darbo oo loo durbaan tuntana iyaga unbaa cidhibta danbe leh,waayo dadbkii shidan ba iyaga dad baa oogu darsan.

Xeeladaha Xigashada .

Waa Maxay Xigasho?Immisa nooc ayeyse ukala qeybsantaa?

Xigasho;waa soo ergaysashada iyo adeegsiga odhaah ama qoraal aadan adigu lahayn si aad aragtidaada ama qoraalkaada aad ugu xoojisid.Xigashadu waxa ay kaa bad-baadinaysaa inaad ku dhacdid ama lagugu eedeeyo Qish(plagiarism)oo ah in qofku si sharci daro ah usheegto qoraal ama hadal aanu isagu lahayn .haddaba,qormadani kooban waxa aynu wax kaga iftiimi doonaa qeybaha iyo qaababka wax xigashada ay ledahay.Waxa jira fekrado iyo fahanno kala duduwan oo ay aqoon yahannadu kaga hadleen mowduucan isaga ah,balse si guud marka la iskugu soo xooraamiyo aragtiyada la xidhiddha xeeladaha wax loo xigto waxa ay iskugusoo biyo shubanayaan in xigashadu ay ukala baxdo laba nooc oo kala ah;-

6 Qodob oo kuu sahlaya in aad ku gacan-sareysid dood walba oo aad gashid.

Mid kamid ah xaaladaha nolosha ee ugu qiiro adag ayaa ah doodda.Ha ahaado qof aad jeceshahay,necebtahay,yasaysid ama aadan aqoonine,waxaa hubaal ah in doodu ay sare uqaadi karto wer-werka iyo cadaadiska dhiiggaada,xaraaro iyo xamaasadna kugu beeri karto.Waxa aad ubaahantahay degenaansho,debecsanaan, dulqaad iyo daliil adag si doodaadu u ahaato mid xikmad iyo xiiso xanbaarsan oo dadka soo jiidata.Waxaa kale oo xaqiiqa ah in Qof walba oo innaga mid ahi  uu aad unaawilo in uu noqdo doodaa aan la loodin karin oo aan marnaba laga libin helin.

Haddaba,waxa aan qormadan kooban haddii eebbe idmo ku qaadaa dhigi doonaa lix qodob oo uu kuu sahlaya inaad marwalba ku gacan sareysid doodaha aad galaysid.Lixdaasi qodob waxa ay kala yihiin;-
1.Ogoow xaqiiqadaada;-Inta aadan dooda galin is weydii oo aad ooga baaraan-deg  in waxani yihiin maalacyi aan meelna gaadhaynin lugo adagna ku taagnayn iyo in ay tahay dood dhab kudhisan,dhil-dhilan,dheelitiran oo dhamaystiran.Adeegso cadeymaha doodaada gun-dhigga unoqon kara oo idil.